به گزارش مركز خبرحوزه، حجت الاسلام والمسلمين ميرباقري، عصر امروز در بيست و پنجمين نشست از سلسله نشست هاي « انقلاب اسلامي مخاطرات امروز و فردا » با موضوع «نقش حوزه و دانشگاه در تحول علوم انسانی» كه در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي قم برگزار شد، اظهارداشت: بايد روش انتزاعي و تجريدي حوزه با روش تجربي دانشگاه ها در هم ذوب شوند؛ يعني شبكه اي از تحقيقات كه روش تفقه ديني را با روش هاي تجريدي و تجربي در هم تنيده باشد، ايجاد كرد.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: با انجام اين شبكه مي توان انعكاس اين روش ها را در هم ديد و علوم انساني اسلامي ايجاد كرد.
وی ادامه داد: البته در ايجاد اين شبكه بايد مراقب بود كه اين فكر و دانش از سوي افرادی كه تحت تاثير معارف سكولاري قرار گرفته و سكولاريزه شدند، تحريف نشود؛ چرا كه ممكن است برخي بجاي تفقه ديني تحت تاثير دانش هاي سكولار قرار گرفته باشند.
*رويكرد تحول علوم انساني، تمدن گرايانه است
وي بيان داشت: بي ترديد انگيزه پرداختن به تحول علوم انساني، بازگشت به ساختن تمدن اسلامي دارد؛ بنابراين رويكرد ما به علوم انساني رويكرد تمدن گرايانه است.
حجت الاسلام والمسلمين ميرباقري گفت: نبايد سكولارها، دولت اسلامي و نظريه پردازان علوم انساني اسلامي را به حفظ قدرت براي خود متهم كنند؛ متاسفانه يكي از رويكردهاي سكولارها ترويج همين تهمت است؛ البته ما اين علوم را براي اقتدار حكومت مي خواهيم، ولي اين به معناي ديكتاتوري علمی نيست.
وي تاكيد كرد: اگر عالمان ديني علوم انساني اسلامي را تعقيب مي كنند، به معناي بيرون كردن رقبا و تثبيت زمينه قدرت براي خود نيستند.
*چرا سکولارها غرب را متهم نمی‌کنند؟!
اين استاد حوزه عنوان كرد: چرا سكولارها تاکنون انگشت اتهام را به سوي غرب نمی‌برند كه چرا تمدن غير قدسي و سكولار را ايجاد كرده و مسير علوم را به سمت سياست هاي و منافع خود منحرف کرده است؟
حجت الاسلام والمسلمين ميرباقري تصريح كرد: بي ترديد انگيزه ما از تعقيب علم ديني اسلامي در علوم انساني رسيدن به ساز و كارهايي براي دستیابی به تمدن و جامعه ديني و ايجاد دولت جهاني اسلامي است؛ زیرا غفلت از اين مسئله موجب مي شود به آرمان هاي انقلاب اسلامي نرسيم.
*تصوری کاملاً غلط!
وي افزود: مقصود ما از علم ديني اين نيست كه دانش هاي تجربي را نقلي و روش هاي نقلي را جايگزين روش هاي تجربي كنيم و منابع تجربه را منحصر در منابع نقلي كنيم؛ بنابراين تصور اين كه تحول در علوم انساني ، علوم تجربي را نقلي مي كند، كاملا غلط است.
وي با اشاره به رويكرد علم ديني در اين فرايند، اظهارداشت: رويكرد علم دين به معناي نقلي كردن حوزه تجربي علوم انساني نيست، همچنين به معناي اين نيست كه مي خواهيم ادبيات انضمامي براي دانش هاي سكولار ايجاد كنيم و یا بخواهيم ادبيات معطوف به مبدا و منتها را ضميمه دانش هايي كه سكولار كنيم، چون بي ترديد با انضمام ادبيات ديني و سكولار، علم ديني توليد نخواهد شد.
*رویکردهای متفاوت در عرصه تحول علوم انسانی
حجت الاسلام والمسلمين ميرباقري با اشاره به سه رويكرد تهذيبي، فلسفه مضاف و روش مضافي در تحول علوم انساني، بيان داشت: رويكرد تهذيبي به دنبال اصلاح علوم انساني مدرن است؛ اصلاح به اين‌كه گزاره ها و فرضيه هاي مخالف دين و مخالف معارف ديني، موجه شوند.
وي افزود: اين رويكرد، رويكردي اصلاحي در علوم انساني است و خالي از اشكال نيست و رويكردي كوتاه مدت است .
اين استاد حوزه با اشاره به رويكرد فلسفه مضاف در تحول علوم انساني، بيان داشت: اين رويكرد معتقد است كه فلسفه هاي مضاف علوم، درجه دو هستند كه ناظر به علوم درجه يك مي‌باشند؛ بنابراين فلسفه هاي مضاف مي توانند به عنوان مفروضات اساسي علوم بكار برده شوند و در پيشبرد آن علوم موثر باشند.
وي ادامه داد: در رويكرد دوم بايد فلسفه هاي مضاف علوم را توليد كنيم و دانش هاي مبتني بر آنها توليد شود؛ اين رويكرد منكر روش هاي تجربي و نظري حاكم بر علوم انساني نيست و كاري با تغيير بنيادين در آنها ندارند، ولي معتقد است علوم بايد بر مفروضاتي شكل بگيرد كه اسلامي است.
حجت الاسلام والمسلمين ميرباقري تاكيد كرد: توليد فلسفه هاي مضاف به علوم، كار نقلي نيست و حتي در حوزه تفقه ديني نيست؛ كاري است كه زير مجموعه دانش فلسفه اتفاق مي افتد؛ بنابراين بايد فلسفه هاي مضاف به علوم، توسط عالمان حوزوي توليد شود و در تحقيقات علمي دانشگاهي جاري شوند، همچنین به وسيله مراكز پژوهشي در حوزه علوم تجربي و انساني بكار گرفته شود تا علوم اسلامي توليد شود.
*توجه علم دینی به منظومه عقلانیت اجتماعی
وي گفت: بهترين رويكرد، رويكرد روش مضافي است كه در توليد علم ديني به منظومه عقلانيت اجتماعي توجه دارد و فضاي كيهاني تعقل اجتماعي را مورد نظر قرار داده و معتقد است اين فضا بايد هماهنگ و پيوستار باشد؛ اين منظومه عقلانيت اجتماعي مبتني بر دين و تعبد به وحي است و بر اساس مديريت ديني شكل مي گيرد.
اين استاد حوزه ادامه داد: براي اين كار آنچه نياز داريم، نرم افزارهايي است كه بتواند تحقيقات را به گونه اي سامان دهد كه مستند به دين شود و جايگاه تعقل و شهود انسان را در كنار تعبد به وحي سالم نگه دارد، نه اين‌كه عقل و تجربه و شهود انساني را تعطيل كنند.
وي در پایان عنوان كرد: منظومه كيهاني تعقل، بايد مبتني بر نظام هماهنگ روش تحقيق رخ دهد كه در آن استناد به وحي و محاسبات و دقت هاي نظري و عقل تجربي و شهود انساني به هم پيوسته عمل مي كنند.
شایان ذکر است، سلسله نشست‌های «انقلاب اسلامی، مخاطرات امروز و فردا» از سوی مؤسسه فرهنگی ولاء منتظر (عج) در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر به وجود آوردن حکومتی مطابق با اهداف نهضت اسلامی برگزار می‌شود.
